āHeb je honger of trek?’ Een vraag die ik vaak stel aan mijn dochter als ze aangeeft ‘honger’ te hebben. In de opleiding tot leefstijlcoach heb ik kennisgemaakt met drie soorten honger: buikhonger, smaakhonger en onrusthonger/gewoontehonger. Na wat verdieping op dit onderwerp kwam ik echter uit op wel 14 soorten honger! En ja, ik heb ze allemaal wel eens gehad. Welke herken jij bij jezelf?Ā
(H)erken je honger
Wanneer je je eetgedrag wilt veranderen, is het belangrijk om eerst na te gaan wanneer je eet en waarom? Wat geeft de prikkel tot eten? Kortom, wanneer je passende voedingskeuzes wilt maken, begint het met bewustwording van je eetgedrag. Eet je omdat je lichaam om voeding vraagt of is er iets anders aan de hand?
DiĆ«tist Marie-JosĆ© Torenvliet is diĆ«tist en begeleidt in haar praktijk ruim 20 jaar mensen met overgewicht en ontdekte in de loop der jaren verschillende soorten honger bij haar cliĆ«nten. Ze is ervan overtuigd dat het herkennen van de soorten honger helpt bij het bereiken en handhaven van het ideale gewicht en schreef er het boek ā(H)erken je honger!ā over. En als ik de reviews over dit boek mag geloven, is die overtuiging er ook bij haar lezers!
14 soorten honger
En dan nu over naar de 14 verschillende soorten honger! Want heb je eigenlijk wel echte honger als je gaat eten? Of zijn er andere redenen dat je gaat eten? Als je eet terwijl je geen echte honger hebt, raakt het lichaam in de war. Als je dit te vaak doet, raak je uit balans. Dit uit zich dikwijls in vermoeidheid en/of overgewicht, maar vaak krijg je alleen maar nog meer honger. Welke herken jij bij jezelf?
1. Lichaamshonger
Dit is de āechte hongerā. Lichaamshonger wordt ook wel eens buikhonger of maaghonger genoemd, omdat dit vaak gepaard gaat met het knorren van de maag. Het lichaam geeft aan dat het voedsel nodig heeft om te kunnen verbranden. Het is dan verstandig om iets voedzaams te eten, of in ieder geval iets, zodat je lichaam er voedingsstoffen uit kan halen.
2. Concentratiehonger
Zit je lang achter de computer of heb je veel denkwerk? Dan ontstaat er vaak concentratiehonger. Je hersenen functioneren op suikers, dus grote kans dat je verlangt naar iets zoets. Kauwgom kauwen kan ook helpen voor een betere bloedsomloop, maar dit kan ook weer zorgen voor een hongerprikkel. Even bewegen is een beter alternatief. Hierdoor komt glycogeen vrij in de spieren, wat brandstof is voor de hersenen.
3. Constante honger
Heb je de hele dag zin om te eten? Vaak is de oorzaak van een constant hongergevoel een ongebalanceerde en/of eenzijdige voeding. Zoān voeding zorgt voor onvoldoende verzadiging Ć©n hoge insulinespiegels in het bloed. Hiermee ontstaat een continue vraag naar suikers/koolhydraten om de insuline wat te doen te geven, zodat je constant honger ervaart. Hoofdmaaltijden met meer vezels en eiwitten en minder (snelle) koolhydraten kunnen de cirkel doorbreken.
4. Luchthonger
Dit soort honger lijkt verdacht veel op lichaamshonger. Het is echter het geluid van luchtbellen in de maag of samentrekkende bewegingen van de darmen waarbij luchtverplaatsing plaatsvindt. Vaak verdwijnt dit door te bewegen of wat water te drinken. Houdt het na 15 minuten nog niet op? Dan is er wel sprake van echte honger.
5. Zintuigenhonger
De geur van koffie en versgebakken appeltaart, schappen vol met kleurrijke paaseitjes of het krakende geluid van chips. Onze neus, oren en ogen worden de hele dag verleid. Zo weet je bijvoorbeeld al dat je nooit met honger naar de supermarkt moet gaan. Zorg naast een voedzaam eetpatroon ook voor gezonde verleidingen als snoepgroente of een lekker kan water met fruit erin.
6. Valse honger
Zowel honger als dorst worden geregeld in de hypothalamus, een klein orgaan in de hersenen. Dat wil nog weleens voor verwarring zorgen. De dorst- en hongerprikkel lijken sterk op elkaar. Wie te weinig drinkt krijgt een signaal van de hypothalamus om hier verandering in te brengen, maar kan dit als honger ervaren. Zij gaan dan eten terwijl ze eigenlijk dorst hebben. Vergis je je te vaak, dan eet je vaak meer dan goed voor je is. Drink minimaal 1,5 a 2 liter per dag.
7. Kauwhonger
Kauwen zorgt ervoor dat ons eten met onze tanden en kiezen vermalen wordt, ter voorbereiding op de vertering in de maag en darmen. Kauwen zorgt ook voor een gevoel van verzadiging. Heb je steeds behoefte om ergens op te kauwen zonder dat je lichaamshonger hebt? Eet meer harde voedingsmiddelen, zoals rauwkost en volkoren crackers: wie op hard brood kauwt, eet 13 procent minder calorieƫn dan wie zacht brood kiest.
8. Verveelhonger
Het gaat hier om een gebrek aan opwinding, niet om honger. Onze hersenen zijn gewend aan een constante stroom van prikkels. Wanneer dit uitblijft kan een gevoel van onrust (zonder emotionele oorzaak) en het continu toe willen geven aan prikkels ook een reden zijn om ābezigā te blijven met eten en/of drinken. Aanvaard dat er af en toe even niets spannends is en oefen eens met tien minuten nietsdoen.
9. Afterpartyhonger
Wanneer je een dag of een periode meer (en ongezonde dingen) hebt gegeten dan je gewend bent, kun je meer honger krijgen. Zeker in combinatie met (te) weinig slaap en alcohol. Beide factoren verhogen de eetlust. Als de spijsvertering gedurende een nacht of een periode overuren draait, zal je merken dat deze eigenlijk steeds in de āaanā-stand staat. Hierdoor lijkt de eetlust steeds groter te worden. Pak je rust, ga een luchtje scheppen en maak een gezonde maaltijd met voldoende eiwitten, gezonde vetten en groene groenten.
10. Emotiehonger
Deze hongersoort heeft een geestelijke oorzaak, er is geen lichamelijke noodzaak om te eten. Dit hongergevoel heeft een innerlijke oorsprong die zich afspeelt in jouw hoofd of hart. Dit uit zich in emotie of stemming. Je ervaart daarbij een toename van eetlust. De aanleiding kan zowel een positief (feestje, visite of de ontlading na een positief bericht) als negatief (bijvoorbeeld stress, eenzaamheid, boosheid, verdriet, jaloezie) zijn.
11. Gewoontehonger
Veel eetmomenten hebben weinig te maken met echte honger, maar eerder met vaste patronen, gewoontes en gemakzucht. Denk aan het koekje bij de koffie en het dessert als we uit eten gaan. We hebben het zo aangeleerd of het ‘heurt’ zo in de situatie waar we ons dan in bevinden (werk, school, gezin, feestje). Het āvoorgeschrevenā eetritme kan echter sterk afwijken van ons hongerritme. Gelukkig kunnen we onze gewoontes veranderen. Pak Ć©Ć©n gewoonte tegelijk en zet kleine stapjes.
12. Hormonale honger
Ken je die behoefte aan zoetigheid (chocola) vlak voor en tijdens de menstruatie? De medische wereld heeft er een naam voor bedacht: het Pre Menstruele Syndroom ofwel PMS. Maar ook de pre-menopauzale fase en de overgang zelf, kunnen een vergelijkbare ervaring geven: een sterkere behoefte aan eten in het algemeen en naar zoetigheid in het bijzonder. De hormoonspiegels veranderen en daardoor ook de eetlust. Ook hier geldt weer: pak voldoende rust en eet gezonde vetzuren uit vis, avocado, noten en olijfolie.
13. Vermoeidheidshonger
Met (jonge) kinderen, een drukke baan en ook nog een sociaal leven, is vaak bij het opstaan de batterij al leeg. Of als we āgelukā hebben pas tijdens de middagdip. Even wat snelle suikers erin en je kunt er weer tegenaan! De insulinepieken hebben echter weer een ontregelende invloed op het slaaphormoon melatonine en zo houden we de boel lekker in stand. Doorbreek de cirkel door toch tijd te nemen voor die gezonde maaltijd en meer rust te nemen.
Lees ook: Hoe kom je tot rust? 5 tips
14. Beweeghonger
Bij te weinig beweging raakt ons honger- en verzadigingsgevoel uit balans. Het op gang brengen of houden van een stabiele bloedsuikerspiegel, vergt naast een gebalanceerde voeding, ook een evenwichtig verbruik van energie. Is het verbruik onder de maat, dan verloopt de verbranding en de stofwisseling ook suboptimaal. Kom in beweging door bijvoorbeeld dagelijks een half uurtje te wandelen, of ga met de fiets naar het werk.
Lees ook: Meer bewegen? 7 tips
Tip: wil je meer inzicht in jouw eetgedrag? Houd eens minimaal een week een dagboek bij waarin je noteert op welke momenten je eet, wat je eet, waar, met wie en hoeveel honger je ervaart. Bewustwording is de eerste stap!