Ken je dat? Dat je soms zo moe bent, dat je niet meer weet wat je kunt doen om tot rust te komen? Dat je de avond al scrollend op de bank doorbrengt, omdat je te moe bent om iets anders te doen? Dat je jezelf vervolgens met een schuldgevoel, en weer veel te laat, naar je bed toe sleept? Hoewel het misschien simpel lijkt, ‘gewoon even rust nemen en ontspannen’, blijkt het in de praktijk vaak lastiger dan gedacht. “Mensen denken vaak dat ze rust nemen, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is,” vertelt de Amerikaanse klinisch psycholoog Ryan Howes aan SELF. Hoe ‘moet’ het dan wel? Dat lees je in dit artikel.
Altijd ‘aan’
We leven in een maatschappij die altijd ‘aan’ staat. Als je wilt, kun je de hele dag door werken, e-mailen, internetten en op sociale media bezig zijn. De grenzen tussen werktijd en vrije tijd vervagen en we zijn overal en altijd bereikbaar. Voor veel mensen is ontspannen daardoor een lastige opgave, voelt het soms als een extra taak. Terwijl rust en ontspanning erg belangrijk zijn voor herstel en het onderhouden van de draagkracht. Wat kun je precies doen om te ontspannen en hoe effectief is het? Hier volgen een paar tips als rust nemen niet lukt:
1. Ontdek waar jij van ontspant
Iedereen heeft een andere manier van ontspannen. Voor sommigen werkt het ontspannend om in een warm bad te liggen of lekker te koken, anderen worden er eerder onrustig en gestrest van (zoals ik ;). En hoewel er activiteiten zijn die over het algemeen ontspannend werken, zoals wandelen in de natuur, muziek luisteren, ademhalingsoefeningen doen, lezen, betekent dit niet dat dit ook voor jou geldt. Ga dus lekker experimenteren en kijk wat voor jou werkt. Het belangrijkste hierin is niet wat je doet, maar het effect dat het heeft op jou. Hoe voel je je erna? Ben je rustiger? Ja? Mooi, dan is dit een methode die werkt voor jou. Nee? Next! Probeer iets anders.
2. Plan tijd voor ontspanning in je agenda
Ik las ooit ergens: “Hoe drukker je bent, hoe meer tijd je moet inplannen voor ontspanning”. Hoewel me dit eerst juist een benauwd gevoel gaf, want nog minder tijd, zie ik dat nu anders. Door de waan van de dag vervagen de ‘minder belangrijke’ zaken naar de achtergrond, zoals bewegen en ontspannen, maar het zijn juist deze activiteiten die ons overeind houden. Gun jezelf dan ook die tijd. Wij houden hier op zondag soms een pyjamadag. Een dag waarop we helemaal niks ‘moeten’, heerlijk! Vaak ruimen we dan ook meteen een beetje op, wat ook weer heel ontspannend werkt. Je krijgt direct meer rust in je hoofd.
3. Pak regelmatig kleine ontspanningsmomenten tussendoor
Net zoals bij slaap, kun je ontspanning niet ‘even inhalen in het weekend’. Het is juist belangrijk om ook gedurende de week genoeg momenten van ontspanning te pakken. Meerdere van die kleine momenten zijn misschien wel effectiever dan enkele grote momenten, zoals een dag naar de sauna. De Amerikaanse therapeut Jor-El Caraballo vertelt aan SELF: “Als je niet vaker kleinere momenten van rust neemt, ben je geneigd om vervolgens rustmomenten te bingen.” In één keer heel weinig doen. En dat bingen kan dan weer gepaard gaan met gevoelens van schuld of schaamte. En laat dat nou net niet ontspannend zijn. Plan dus regelmatig ontspanningsmomenten.
4. Leer omgaan met je emoties
Je gedachten en emoties kunnen je in de weg zitten, zelfs als je iets doet waar je normaal gesproken van ontspant. Jouw moment van ontspanning is dan helaas niet zo effectief. Je zult eerst mentaal aan de slag moeten: je copingvaardigheden opfrissen of andere ontspanningsmethoden proberen voor emotieregulatie, zoals meditatie of mindfulness. Dan kom je in de juiste mindset om te kunnen ontspannen. Het helpt dus ook niet als je ontspanning ziet als ‘beloning’ en jezelf ‘straft’ als je niet al je werk hebt afgekregen die dag. Of zoals Caraballo zegt over ontspanning: “Het gaat niet over verdienen, je hebt het nodig.”
5. Wees lief voor jezelf
Vandaag de dag is ‘self care’ hot. We moeten vooral goed voor onszelf zorgen. ‘Het is jouw verantwoordelijkheid om voor jezelf te zorgen’. ‘Je bent gek als je niet goed voor jezelf zorgt!’ Dit legt een enorme druk op ons, terwijl we vaak al alle ballen hoog proberen te houden. Laat je vooral niet gek maken, stel je verwachtingen bij en doe het stapje voor stapje. Kijk hoe je voor jezelf de stressoren tijdelijk kunt uitschakelen, zodat je weer even kunt opladen en niet met alles tegelijk hoeft te dealen. Maar vooral, doe het op jouw manier, wat goed voelt voor jou.
